ระบบการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ

การพัสดุด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์

การพัสดุด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ หมายความว่า การจัดหาพัสดุตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ. 2535 และฉบับที่แก้ไขเพิ่มเติม ด้วยวิธีการซื้อ หรือการจ้าง แต่ไม่รวมถึงการจ้างที่ปรึกษา การจ้างออกแบบและควบคุมงาน การซื้อหรือ การจ้างโดยวิธีพิเศษและวิธีกรณีพิเศษที่สามารถทำได้ตามระเบียบอื่น โดยกำหนดให้ผู้เสนอราคาได้เสนอราคาแข่งขันกันเองด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ภายในระยะเวลา และ ณ สถานที่ที่กำหนด โดยไม่เปิดเผยตัวเลขที่มีการเสนอราคา (Sealed Bid Auction)

การตรวจสอบผู้มีผลประโยชน์ร่วมกัน

คือ การตรวจสอบความสัมพันธ์ทั้งทางตรงและทางอ้อมของผู้ยื่นข้อเสนอใน 3 ด้าน ดังนี้

1. ความสัมพันธ์ในเชิงบริหาร - ต้องไม่เป็นผู้จัดการ หุ้นส่วนผู้จัดการ กรรมการผู้จัดการ ฯลฯ ของผู้ยื่นข้อเสนอรายอื่นในการจัดซื้อจัดจ้างคราวเดียวกัน
2. ความสัมพันธ์ในเชิงทุน - ต้องไม่เป็นหุ้นส่วนในห้างหุ้นส่วนสามัญ ผู้ถือหุ้นรายใหญ่ในบริษัทจำกัด บริษัทมหาชนจำกัด (หมายถึงผู้ถือหุ้นซึ่งถือหุ้นเกินกว่าร้อยละ 25 ในกิจการนั้น) ของผู้ยื่นข้อเสนอรายอื่นหรือหลายรายในการจัดซื้อจัดจ้างคราวเดียวกัน
3. ความสัมพันธ์ในเชิงไขว้ - มีความสัมพันธ์ไข้วกันระหว่างเชิงบริหาร และเชิงทุนต้องไม่เป็นหุ้นส่วนในห้างหุ้นส่วนสามัญ ผู้ถือหุ้นรายใหญ่ในบริษัทจำกัด บริษัทมหาชนจำกัด (หมายถึง ผู้ถือหุ้นซึ่งถือหุ้นเกินกว่าร้อยละ 25 ในกิจการนั้น) ของผู้ยื่นข้อเสนอรายอื่นในกิจการจัดซื้อจัดจ้างคราวเดียวกัน

ขั้นตอนการจัดหาพัสดุ

การจัดหาพัสดุไม่ว่าจะเป็นประเภทใด มีขั้นตอนดำเนินการที่สำคัญ 5 ขั้นตอน โดยแต่ละขั้นตอนต้องดำเนินการตามลำดับอย่างเคร่งครัด ไม่สามารถดำเนินการสลับขั้นตอนได้ คือ

1. การรายงานขอความเห็นชอบการจัดหาพัสดุ
2. การดำเนินการจัดหาพัสดุ
3. การขออนุมัติ
4. การทำสัญญา
5. การตรวจรับ

การบริหารสัญญา

เมื่อมีการลงนามในสัญญาแล้วส่วนราชการต้องมีการบริหารสัญญา ถึงแม้ว่าระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ. 2535 และที่แก้ไขเพิ่มเติม สำหรับวงเงินน้อยๆ ส่วนราชการอาจทำข้อตกลงเป็นหนังสือแทนสัญญา ก็ถือว่าส่วนราชการจะต้องบริหารข้อตกลงนั้นเช่นเดียวกับการบริหารสัญญาด้วย การบริหารสัญญาหมายความว่าผู้มีหน้าที่บริหารสัญญาซึ่งเป็นฝ่ายผู้ว่าจ้างต้องบริหารให้ผู้รับจ้างปฏิบัติตามสัญญาทุกประการ หากมีการไม่ปฏิบัติตามสัญญาจะต้องดำเนินการคิดค่าปรับเป็นระยะเวลาและอัตราเท่าใดจึงจะเหมาะสม หรือต้องมีการแก้ไขสัญญาหรือไม่ นั่นคือผู้บริหารสัญญาจะต้องบริหารตั้งแต่สัญญาเริ่มมีผลบังคับใช้จนสัญญานั้นสิ้นสุดลง

การแข่งขันอย่างเป็นธรรม

ในเรื่องของการจัดซื้อจัดจ้างที่ต้องแสดงถึงการแข่งขันอย่างเป็นธรรมมี 2 ประเด็น คือ

ประเด็นแรก ส่วนราชการจะต้องไม่กำหนดคุณสมบัติให้เข้ากับผู้ประกอบการรายใดรายหนึ่ง เช่น กำหนดประสบการณ์ของผู้ประกอบการ กำหนดผลงานของผู้ประกอบการ ฯลฯ ซึ่งเป็นการแสดงถึงเจตนาของการกำหนดตัวผู้ประกอบการเฉพาะราย

ประเด็นที่สอง ส่วนราชการจะต้องไม่กำหนดคุณลักษณะเฉพาะ (Specification) ให้เข้ากับยี่ห้อหนึ่งยี่ห้อใด เช่น กำหนดความสามารถเฉพาะของสินค้ายี่ห้อนั้น ซึ่งยี่ห้ออื่นไม่มี โดยที่ส่วนราชการไม่มีความจำเป็นที่จะต้องใช้ความสามารถในลักษณะนั้นเลย ฯลฯ ประเด็นนี้เป็นการกำหนดยี่ห้อของสินค้าเฉพาะราย

การเข้าสู่ระบบ e-GP ครั้งแรกภายหลังการลงทะเบียน (First Time Login)

เมื่อหน่วยจัดซื้อภาครัฐ และผู้ค้ากับภาครัฐกรอกข้อมูลการลงทะเบียนผ่านทางเว็บไซต์แล้ว ระบบจะกำหนดรหัสผู้ใช้และรหัสผ่านให้อัตโนมัติ และแจ้งผลการลงทะเบียนให้ทราบทาง e-mailจากนั้นจะต้องเข้าสู่ระบบครั้งแรก (First Time Login) ภายใน10 วันทำการ นับถัดจากวันที่ได้รับแจ้งผลการอนุมัติทาง e-mail เพื่อให้สามารถเข้าใช้งานในระบบ e-GP ได้ในครั้งต่อไป หากไม่ดำเนินการภายในเวลาดังกล่าว ระบบจะลบข้อมูลผู้ลงทะเบียนออกจากระบบ ผู้ลงทะเบียนจะต้องทำการลงทะเบียนใหม่ ทั้งนี้ ระบบได้เริ่มดำเนินการ ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2552

ผู้มีสิทธิอนุมัติการลงทะเบียนในระบบ e-GP

1. ผู้ดูแลระบบส่วนกลาง อนุมัติการลงทะเบียน

(1) หัวหน้าหน่วยงานภาครัฐ ทั้งในส่วนกลาง และส่วนภูมิภาค

(2) หัวหน้าสำนักงาน (หน่วยจัดซื้อ) และหัวหน้าเจ้าหน้าที่พัสดุ ในส่วนกลาง กรณีหน่วยงานส่วนกลาง มีสถานที่ตั้งอยู่ส่วนภูมิภาค จะหมายถึงเฉพาะหน่วยงานส่วนกลางซึ่งมีฐานะเทียบเท่ากรมเท่านั้น

(3) ผู้ค้ากับภาครัฐ ที่มีสถานประกอบการตั้งอยู่ในพื้นที่จังหวัดกรุงเทพมหานคร

2.เจ้าหน้าที่ของสำนักงานคลังจังหวัดที่ได้รับมอบหมาย อนุมัติการลงทะเบียน

(1) หัวหน้าสำนักงาน (หน่วยจัดซื้อ) และหัวหน้าเจ้าหน้าที่พัสดุ ในส่วนภูมิภาค

(2) ผู้ค้ากับภาครัฐที่มีสถานประกอบการตั้งอยู่ในพื้นที่ของสำนักงานคลังจังหวัด

(3) หัวหน้าเจ้าหน้าที่พัสดุ อนุมัติการลงทะเบียนให้แก่เจ้าหน้าที่พัสดุในสังกัดของหน่วยงาน

การแก้ไขสัญญา

โดยหลักการสัญญาหรือข้อตกลงเป็นหนังสือที่ได้ลงนามในสัญญาแล้วจะแก้ไขเปลี่ยนแปลงมิได้ ยกเว้น

1. แก้ไขเพื่อประโยชน์แก่ทางราชการ หรือ
2. แก้ไขโดยไม่ทำให้ทางราชการต้องเสียประโยชน์

การแก้ไขสัญญาอยู่ในอำนาจของหัวหน้าส่วนราชการที่จะพิจารณาอนุมัติ แต่ถ้าแก้ไขสัญญาแล้วมีความจำเป็นต้องเพิ่มหรือลดวงเงิน หรือเพิ่มหรือลดเวลาส่งมอบของหรือระยะเวลาในการทำงาน ก็ให้ตกลงไว้ในสัญญาไปพร้อมกัน

การบอกเลิกสัญญา

ส่วนราชการจะบอกเลิกสัญญากับคู่สัญญาได้ดังนี้

1. ให้หัวหน้าส่วนราชการพิจารณาใช้สิทธิบอกเลิกสัญญาหรือข้อตกลง ในกรณีที่มีเหตุเชื่อได้ว่าผู้รับจ้างไม่สามารถทำงานให้แล้วเสร็จภายในระยะเวลาที่กำหนด
2. การตกลงกับคู่สัญญาที่จะบอกเลิกสัญญาหรือข้อตกลง ส่วนราชการพิจารณาได้เฉพาะกรณีที่เป็นประโยชน์แก่ทางราชการโดยตรง หรือเพื่อแก้ไขข้อเสียเปรียบของทางราชการในการที่จะปฏิบัติตามสัญญาหรือข้อตกลงนั้นต่อไป
3. ในกรณีคู่สัญญาไม่สามารถปฏิบัติตามสัญญาหรือข้อตกลงได้ และจะต้องมีการปรับตามสัญญาหรือข้อตกลงนั้น หากจำนวนเงินค่าปรับจะเกินร้อยละ 10 ของวงเงินค่าพัสดุหรือวงเงินค่าจ้าง ให้ส่วนราชการพิจารณาดำเนินการบอกเลิกสัญญาหรือข้อตกลง เว้นแต่คู่สัญญาจะได้ยินยอมเสียค่าปรับให้แก่ทางราชการโดยไม่มีเงื่อนไขใดๆ ทั้งสิ้น ให้หัวหน้าส่วนราชการพิจารณาผ่อนปรนการบอกเลิกสัญญาได้เท่าที่จำเป็น

ระบบตลาดกลางการซื้อขายสินค้าและบริการภาครัฐด้วยอิเล็กทรอนิกส์ (e-Marketplace)

ระบบ e-Marketplace คือตลาดกลางรวบรวมสินค้าและร้านค้าหรือบริษัท จำนวนมาก เพื่อเป็นสื่อกลางในการซื้อ-ขายสินค้าและบริการภาครัฐ ระหว่างผู้ซื้อ (Buyer) และผู้ค้า (Supplier) ซึ่งจัดเป็นลักษณะของตลาดกลางแบบ B2G คือ โดยรูปแบบของตลาดกลางลักษณะนี้มีลักษณะเหมือนกับเป็นช้อปปิ้งมอลล์ขนาดใหญ่ที่สามารถเข้าไปเลือกซื้อสินค้าจากร้านค้าต่างๆ ภายในมอลล์แห่งนั้นได้ ซึ่งหน่วยจัดซื้อจะต้องส่งใบคำขอข้อเสนอไปยังผู้ค้า และหากผู้ค้าสนใจก็จะยื่นข้อเสนอกลับไปยังหน่วยจัดซื้อ